ЖАРГОН, АРГО, СЛЭНГ
Жаргон – сацыяльны варыянт мовы, якім карыстаюцца прафесійныя або сацыяльныя суполкі людзей, аб’яднаных агульнасцю інтарэсаў, звычак, заняткаў.
У адрозненне ад тэрытарыяльных дыялектаў жаргон не мае сваёй фанетычнай і граматычнай сістэмы. Лексіка жаргона фармуецца на базе словаў літаратурнай мовы шляхам іх пераасэнсавання ці скарачэння:
Баранка (стырно, руль), дворнікі, чыталка (чытальная зала бібліятэкі)
Адной з разнавіднасцяў жаргона з’яўлецца арго – звычайна гэта мова нізоў грамадства, дэкласаваных і крымінальных элементаў (жабракоў, зладзеяў, карцёжнікаў, а таксама вандроўных гандляроў і рамеснікаў). Турэмны жаргон – гэта таксама арго (хата сухотнікаў/ тубікаў, крытка – турма, рамсы – тлумачэнне, скурвіцца – здрадзіць). Іншая назва арго – тайная мова. Калі жаргон – гэта моўная гульня, забаўка, дык арго – гэта сродак прафесійнай дзейнасці, сродак самаабароны і адасаблення ад іншай часткі грамадства. “Сакрэтнасць” мовы дасягалася шляхам скажэння або пераасэнсавання агульнавядомых словаў (вышка, зона, курорт), выкарыстання запазычанняў (бан – ‘вакзал’ ад нямецкагa Bahnhof), шляхам перастаноўкі складоў або дабаўлення да словаў новых элементаў (чуха = хачу, шывар = тавар). На такім прынцыпе будавалася тайная мова дрыбінскіх шапавалаў з Магілёўшчыны – катрушніцкі лемязень.
Слэнг – гэта моладзевы жаргон, ужыванне якога ў моладзевых суполках становіцца модным, прэстыжным і звычайна дэманструе далучанасць да нейкай суполкі (вучнёўскі жаргон, студэнцкі жаргон). Асаблівасцю з’яўляецца высокае ўжыванне запазычанняў з ангельскай мовы кшталту акай або акей, вінда, пампаваць, а таксама скарачэнне і пераасэнсаванне агульнанародных словаў (продкі, белка).
Заданне
УВАГА! Каб пабачыць слушныя варыянты адказаў, вылучыце поле справа курсорам.
“Перакласці” на літаратурную мову:
Файна – добра, цудоўна
Страшкі – фільмы жахаў
Тэлефоніць/ тэліць – тэлефанаваць
Я не даганяю – я не разумею
Я без пайма – я не ведаю
Залікоўка – заліковая кніжка
Хвост – нездадзены іспыт, залік
Топік – тэма
Асобка, пісаць у асобку – асабістая пошта
Зарэгіцца – зарэгістравацца
Лячыць – дурыць галаву
Вітанкі! – прывітанне
Дзяк! – дзякуй
Спатканкі – спатканне
Мульт – мультфільм