Няпэўныя займеннікі і прыслоўі
Утвараюцца ад пытальна-адносных займеннікаў і прыслоўяў хто, што, дзе, калі, які і г.д.
- Пры дапамозе прыставак:
не- (звычайна стаіць пад націскам, выкл. некаторыя): нехта, нешта, недзе, некалі, нейкі;
абы- (пішацца праз злучок, пры ўжыванні з прыназоўнікам звычайна прыстаўка абы- пішацца асобна, а прыназоўнік укліньваецца паміж прыстаўкай і займеннікам/прыслоўем): абы-хто, абы-што, абы-дзе, абы-калі, абы-які, але абы з якім.
- Пры дапамозе постфіксаў:
-сьці (звярніце ўвагу, што пішацца з мяккім знакам!): хтосьці, штосьці, дзесьці, калісьці, якісьці;
-сь (размоўны варыянт постфікса -сьці): хтось, штось, дзесь, калісь, якісь;
-небудзь (пішацца праз злучок): хто-небудзь, што-небудзь, дзе-небудзь, калі-небудзь, які-небудзь;
-колечы/-кольвечы/-кольвек (пішацца праз злучок): хто-кольвек, што- колечы, дзе-кольвечы, калі-кольвечы, які-колечы.
- Пры дапамозе паўтораў блізкіх па гучанні словаў:
дзе-нідзе, што-нішто, сяк-так, сям-там, сёе-тое
Ужыванне няпэўных займеннікаў і прыслоўяў
Словы з постфіксамі -небудзь, -кольвек, -кольвечы, -колечы ўжываюцца ў выпадку, калі ёсць магчымы выбар, але яшчэ не вырашана дакладна, што выбраць, ці гэта не мае вялікага значэння. Напрыклад:
Давай сходзім куды-небудзь сёння ўвечары.
Словы з прыстаўкай не- і постфіксамі -сьці (-сь) ужываюцца ў выпадку, калі гаворка ідзе пра прадмет, які існуе ў рэальнасці, але невядомы моўцы, або калі моўца пра яго дакладна не памятае. Напрыклад:
Мне пра яго калісьці нешта расказвалі.
Прыстаўка абы- надае займеннікам і прыслоўям адценне негатыўнасці. Напрыклад:
Не кажы абы-чаго!
Складаныя словы кшталту там-сям, тое-сёе ўжываюцца ў выпадку, калі моўца па нейкіх прычынах не хоча называць дакладна рэчы ці асобаў, пра якія гаворыць. Напрыклад:
Сёе-тое мы сёння ўжо паспелі зрабіць.
Заданні
УВАГА! Каб пабачыць слушныя варыянты адказаў, вылучыце поле справа курсорам.
Перакласці на беларускую мову:
Что-то – штосьці (штось), нешта < Правільны адказ схаваны тут (вылучыце курсорам). Ніжэй – тое самае.
Чей-то – чыйсьці (чыйсь), нечы
Кое-какой – сякі-такі, такі-сякі
Лишь бы чей – абы-чый
Чему-небудь – чаму-небудзь, чаму-кольвек (-кольвечы, -колечы)
Как-то – неяк, яксьці
Лишь бы с кем – абы з кім
Какой-либо – які-кольвечы (-колечы, -кольвек), які-небудзь
Какой-то – якісьці (якісь), нейкі
Когда-то – калісьці (калісь), некалі
Откуда-то – адкульсьці, аднекуль
Кое-что – тое-сёе, сёе-тое
Лишь бы куда – абы-куды
С чьим-нибудь – з чыім-небудзь, з чыім-кольвек (-кольвечы, -колечы)
Кое-кому – каму-нікаму, сяму-таму, таму-сяму
На какой-то (остановке) – на якімсьці (якімсь), нейкім (прыпынку)
Чего-то – чагосьці (чагось), нечага
Кое-где – дзе-нідзе, сям-там, там-сям
Лишь бы к кому – абы да каго
